Yerba Mate – łyk dalekiego świata

Yerba Mate – co to jest?

Yerba Mate to napój podobny do herbaty, otrzymywany z liści ostrokrzewu paragwajskiego (Ilex Paraguarensis). W naturalnych warunkach krzew ten rośnie w Paragwaju, Urugwaju i północno-wschodniej Argentynie, a jego uprawą zajmują się też Brazylijczycy zamieszkujący dorzecze rzeki Parana.
Yerba Mate to napój niezwykle ceniony przez Indian Guarani, którzy stosują go głównie jako specyfik przeciwko zmęczeniu i łagodzeniu uczucia głodu. Do Europy został sprowadzony w XVII wieku przez jezuickich misjonarzy, będących jednocześnie ojcami funkcjonującej do dziś nazwy napoju. Wywodzi się ona od słowa hierba oznaczającego zioło, oraz mati, co w języku keczua oznacza tykwę, w której parzy się ziele.

Legenda głosi że…

Dawno, dawno temu, pewien stary Indianin z plemienia Guarani wraz ze swoją córką Yarii, wspinał się po górach Misiones, z których wypływała czysta źródlana woda. Niestety podeszły wiek Indianina nie pozwolił mu na kontynuację wędrówki, więc wraz z córką schronił się w dżungli. Pewnego wieczoru, gdy słońce chyliło się ku zachodowi, do ich małego schronienia przybył dziwny mężczyzna. Stary Indianin zaprosił wędrowca do środka i ugościł go częstując „Acuti” roedor, czyli najszlachetniejszym dla Indian Guarani talerzem strawy.

Nieznany przybysz w podzięce za niezwykłą dobroć i gościnność postanowił się odwdzięczyć. Wyjawił, iż jest bogiem „Tupa” i przybył, by wynagrodzić uczciwych i pracowitych ludzi tej ziemi. Ofiarował im nowy sposób na przyjęcie wędrowców i złagodzenie uczucia samotności pojawiające się podczas długich samotnych chwil. Bóg sprawił, iż w dżungli wyrosło i zakwitło drzewo o cudownych właściwościach znoszących wszelkie zmęczenie. Od tej chwili pod ochroną Yarii, zwanej Caá Yarii i strażnika, starego Indianina, nazywanego Caá Yara rośnie nowe drzewo, z którego liści i łodyg przygotowuje się „yerba mate” – wspaniały trunek dla pielgrzymów, do dziś znany jako symbol wyjątkowej gościnności.

Cudowne działanie Yerba mate

Yerba Mate ceniona jest głównie za zawartość wielu potrzebnych witamin i mikroelementów. Zawiera aż 196 aktywnych komponentów, czyli dużo więcej niż zielona herbata. Wyniki badań przeprowadzonych w Instytucie Pasteura w Paryżu wykazały, że Yerba Mate posiada niemal wszystkie witaminy niezbędne do podtrzymania życia. Jest też niezwykle bogata w magnez, potas, karoten, żelazo, wapń i wiele innych minerałów. Zawarta w napoju mateina – substancja chemiczna z grupy ksantyn, stymuluje centralny układ nerwowy, jednakże w przeciwieństwie do kofeiny zawartej w kawie, nie wywołuje uzależnień i pozytywnie wpływa na układ pokarmowy oraz funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Yerba Mate polepsza samopoczucie, pobudza, zwiększa energię, wytrzymałość i zdolność koncentracji, nie powodując jednocześnie efektów ubocznych w postaci rozdrażnienia czy nerwowości. Działa również rozluźniająco na mięśnie, a także obniża ciśnienie krwi i poprawia krążenie.

Rytuał przyrządzania Yerba Mate

Do przygotowania tradycyjnej Yerba Mate potrzebne jest specjalne naczynko – tykwa, oraz bombilla, czyli rurka zakończona sitkiem, przez którą wypija się (siorbie) napój.

Bombillę należy włożyć do tykwy, a następnie naczynie wypełnić od 1/2 do 3/4 objętości suszem. Kolejnym krokiem jest zalanie naczynia gorącą, ale nie wrzącą wodą (ok. 70 – 80 °C). Na tym etapie herbata jest już gotowa do picia, niemniej można poczekać, aż napój nabierze większej mocy. Całość napoju wypijamy za jednym podejściem, po czym możemy kilkakrotnie uzupełniać w naczyniu wodę otrzymując ponownie wartościowy napój. Czynność powtarza się aż do utraty smaku – zwykle 6 – 7 razy.

Leczenie miażdżycy

Według doktora Edsona Luiz, absolwenta farmacji analizy klinicznej, Yerba Mate jest bogatym źródłem związków o nazwie fenole, które są doskonałymi przeciwutleniaczami mogącymi hamować reakcje utleniania lipidów, białek, węglowodanów a nawet DNA.

Gdy krążący w osoczu krwi cholesterol (zwłaszcza LDL) zwiększa swoją objętość, osadza się wewnątrz tętnic i powoduje proces powstawania płytki miażdżycowej, która wraz z wiekiem (ok. 30 – 40 lat) zmniejsza lub nawet całkowicie blokuje światło tętnic. Gdy owrzodzenie miażdżycowe występuje w tętnicach wieńcowych, występuje zawał serca, gdy zaś zmiany te dotyczą tętnic mózgowych lub szyjnych, ich następstwem jest udar mózgu.

Substancje antyoksydujące zawarte w Yerba Mate hamują bądź zapobiegają tworzeniu się choroby aterosklerotycznej, uniemożliwiając utlenianie lipidów i LDL. Dzięki temu napój posiada właściwości zmniejszające postęp miażdżycy i powodujące znaczny wzrost możliwości skurczowej i rozkurczowej tętnic, zwanej także reaktywnością naczyniową.

Działanie przeciwnowotworowe

Składniki Yerba Mate odgrywają ważną rolę w zwalczaniu nowotworów oraz leczeniu chorób, w których istotną rolę odgrywa proces zapalny. Szczególnie dobre efekty uzyskuje się przy leczeniu nowotworów jelita grubego. Naukowcy z University of Illinois (USA) udowodnili, że zmienione nowotworowo komórki ludzkiego jelita grubego obumierają pod wpływem bioaktywnych składników zawartych w Yerba Mate. Dzięki zawartym w napoju pochodnym kwasu kawoilochinowego(CQA), następuje obumieranie komórek raka wynikające z uaktywnienia w nich apoptozy, czyli procesu nie dopuszczania do zbyt dużego rozrostu tkanek.

Młodość i zdrowie

Yerba Mate posiada silne właściwości antyutleniające, dzięki którym pozwala zachować nam młodość i zdrowie. Występujące w Yerba Mate kwasy polifenolowe (kwas chlorogenowy, neochlorogenowy i kryptochlorogenowy oraz kwas ursolowy) posiadają właściwości antyutleniające silniejsze od kwasu askorbinowego, czyli znanej wszystkim witaminy C.

Związki te posiadają zdolność „wyłapywania” wolnych rodników, powodujących niekorzystne dla ludzkiego organizmu reakcje utlenienia w komórkach kwasów nukleinowych, białek czy lipidów, mogące przyczyniać się do powstawania chorób degeneracyjnych. Dodatkowo zawarte w Yerba Mate antyutleniacze (polifenole, flawonoidy) hamują proces starzenia się organizmu.

Właściwości odchudzające

Yerba Mate jest doskonałym środkiem odchudzającym, dzięki czemu można ją spotkać w wielu gotowych preparatach wspomagających utrzymanie prawidłowej masy ciała. Jej działanie polega nie tylko na obniżeniu łaknienia, ale również na znacznym przyspieszeniu przemiany materii, spalaniu spożytych kalorii i zwiększeniu katabolizmu węglowodanów i tłuszczy.