Modelka ma prawo do prywatnych zdjęć, na których jest utrwalona. Oznacza to, że ich rozpowszechnianie bez jej zgody stanowi naruszenie dóbr osobistych i prawa do wizerunku. Kwestię tę reguluje art. 81 ustawy o prawie autorskim.
Nawet jeśli fotografowi przysługują prawa autorskie do zdjęć, nie może ich publikować bez zezwolenia modelki. Zgoda modelki powinna być wyraźna – najlepiej pisemna. Za naruszenie tych praw można żądać odszkodowania i zadośćuczynienia.
W rzeczywistości cyfrowej ochrona prywatności modelek staje się coraz większym wyzwaniem. Rozwój mediów społecznościowych i łatwość udostępniania treści multimedialnych sprawia, że zdjęcia prywatne mogą błyskawicznie trafić do szerokiego grona odbiorców. Problem nieautoryzowanego wykorzystania wizerunku dotyka szczególnie osoby publiczne i profesjonalne modelki. Zagadnienia prawne związane z ochroną wizerunku są skomplikowane, przede wszystkim w kontekście międzynarodowego zasięgu internetu. Kwestia ta wymaga uwagi ze względu na rosnącą liczbę przypadków naruszenia prawa do prywatności w sieci. Prawo do wizerunku jest dobrem osobistym chronionym przez przepisy kodeksu cywilnego i ustawę o prawie autorskim.
Prawne aspekty ochrony wizerunku w social mediach
Modelka mająca umowę ze zleceniodawcą powinna spojrzeć na następujące kwestie:
- Zakres wykorzystania zdjęć i czas trwania licencji
- Określenie platform i mediów, gdzie materiały mogą być publikowane
- Prawo do modyfikacji i retuszu fotografii
- Wynagrodzenie za wykorzystanie wizerunku
Musimy wiedzieć, że umowa o współpracy powinna mać precyzyjne zapisy dotyczące wykorzystania materiałów (także tych oficjalnych, oraz zakulisowych). Klauzule dotyczące poufności i ochrony danych osobowych mają fundamentalne znaczenie w przypadku profesjonalnej współpracy. Modelka może zastrzec sobie prawo do akceptacji materiałów przed ich publikacją – jest to ważne w przypadku kampanii reklamowych i materiałów promocyjnych.
Zabezpieczenia techniczne i prawne dokumentacji fotograficznej
W dobie cyfryzacji szczególnego znaczenia nabierają zabezpieczenia techniczne materiałów fotograficznych. Wprowadzenie znaków wodnych i metadanych może mocno utrudnić nieuprawnione wykorzystanie zdjęć. Modelka powinna także sprawdzić stosowanie profesjonalnych platform do przechowywania i udostępniania portfolio (które dają dodatkowe zabezpieczenia przed nieautoryzowanym kopiowaniem).
Czy w przypadku naruszenia praw do wizerunku modelka może efektywnie dochodzić swoich praw? Jakie kroki prawne może podjąć w przypadku wykrycia nielegalnego wykorzystania jej zdjęć? „Skuteczna ochrona wizerunku wymaga połączenia środków prawnych i technicznych” – to zdanie często przewija się w dyskusjach branżowych. Zwróćmy uwagę, że w przypadku naruszeń transgranicznych (przekraczających granice państw) dochodzenie swoich praw może być szczególnie utrudnione.
Naga sesja zdjęciowa na telefon – poznaj swoje prawa jako modelka!
Modelka ma pełne prawo do swoich zdjęć prywatnych, nawet jeśli zostały wykonane przez fotografa na jego sprzęt. Dla sesji prywatnych znaczenie ma cel wykonania zdjęć oraz okoliczności ich powstania. Jeśli fotograf wykonał zdjęcia na zlecenie modelki, to ona posiada do nich prawa osobiste i majątkowe. Dotyczy to szczególnie sytuacji, gdy modelka opłaciła sesję lub była ona prezentem. Kwestia praw autorskich staje się bardziej skomplikowana, gdy zdjęcia powstały w ramach współpracy TFP (Time for Print). W takiej sytuacji także fotograf, oraz modelka mają określone prawa do fotografii, które powinny zostać jasno określone w umowie.
Musimy wiedzieć, że nawet jeśli prawa autorskie należą do fotografa, to zgodnie z prawem nie może on publikować ani wykorzystywać zdjęć bez zgody modelki, która ma niezbywalne prawo do własnego wizerunku. Modelka może w każdej chwili cofnąć zgodę na wykorzystanie zdjęć, szczególnie gdy są one intymne lub prywatne. Naruszenie tych praw może skutkować odpowiedzialnością karną i cywilną.
Twarz na wybiegu – tajniki prawnej ochrony modelek w branży fashion
Wizerunek modelki stanowi jej ważny kapitał zawodowy, dlatego prawo autorskie zapewnia szczególną ochronę w tym zakresie. Każde wykorzystanie zdjęć czy nagrań z udziałem modelki wymaga jej wyraźnej zgody, która powinna określać zakres, czas i terytorium użycia materiałów. Zgoda ta nie może być domniemana ani dorozumiana. Branża modowa musi respektować te zasady, nawet jeśli modelka uczestniczyła w profesjonalnej sesji zdjęciowej.
- Pisemna zgoda na wykorzystanie wizerunku
- Precyzyjne określenie zakresu wykorzystania
- Możliwość wycofania zgody
- Prawo do odszkodowania przy bezprawnym użyciu
Także, modelka zachowuje prawo do kontroli kontekstu, w jakim jej wizerunek jest prezentowany. Naruszenie tych zasad może skutkować odpowiedzialnością prawną i finansową.
Aspekty AI w modelingu – nowe wyzwania prawne
Rozwój sztucznej inteligencji stawia przed prawem autorskim nowe wyzwania w kontekście ochrony wizerunku modelek. Często pojawia się problem wykorzystywania zdjęć modelek do trenowania algorytmów AI oraz tworzenia wirtualnych modelek. Kwestie te wymagają nowego podejścia do formułowania umów i zasad ochrony wizerunku w cyfrowym świecie.
Publikujesz zdjęcia w social mediach? Sprawdź, czy robisz to legalnie!
Publikowanie zdjęć w mediach społecznościowych wymaga ostrożności i znajomości przepisów prawa. Każda osoba, która jest rozpoznawalna na fotografii, musi wyrazić zgodę na jej publikację. Dotyczy to również zdjęć z imprez prywatnych, oraz publicznych wydarzeń.
Wyjątkiem są sytuacje, gdy dana osoba stanowi jedynie szczegół większej całości, na przykład jest częścią tłumu na koncercie. Zgoda na publikację może być wyrażona w formie ustnej lub pisemnej, jednak ze względów bezpieczeństwa prawnego poleca się formę pisemną. Pamiętajmy, że publikowanie zdjęć dzieci wymaga zgody ich rodziców lub opiekunów prawnych. Można także zaznaczyć, że nawet jeśli ktoś początkowo wyraził zgodę na publikację swojego wizerunku, może ją w każdej chwili wycofać. Dla naruszenia prawa do wizerunku poszkodowana osoba może żądać natychmiastowego usunięcia zdjęcia oraz wystąpić na drogę sądową o zadośćuczynienie. Kary za bezprawne wykorzystanie wizerunku mogą być dotkliwe i sięgać nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Dlatego zawsze lepiej jest zapytać o zgodę, niż narażać się na nieprzyjemne konsekwencje prawne.
About The Author
